Chúng ta cần xác định thêm một lần nữa, thậm chí nhiều lần, về một số tính chất căn bản của bệnh nghiện thông qua các thông báo của những nhà Khoa học. Những gì chúng tôi trình bày sau đây là căn cứ vào tài liệu từ Hội thảo Quốc tế tại Hà nội, tháng 7 năm 2008.

1-    Nghiện ma túy là một bệnh mãn tính, xuất phát từ não.
        Sự tổn thương não do xử dụng ma túy thông qua các biểu hiện sau đây :
-    Thụ thể thần kinh (receptor) suy giảm hiệu lực và chức năng hoạt động.
-    Giảm lưu lượng máu lên não.
-    Giảm phản ứng ( để thích ứng ) môi trường khi chịu tác động.
-    Thay đổi về sắp xếp gen trong tế bào não.
        Vì thế, người nghiện ma túy khó làm chủ được mình trong thời gian lâu như người bình thường. Họ khó làm một việc gì lâu, dù học chữ, học nghề…

2-    Vì mãn tính nên phải có thời gian, không thể nhanh chóng như việc cắt bỏ một khúc ruột thừa. Việc tái nghiện là không tránh khỏi.

3-    Cắt cơn là bước đầu tiên cần thiết để bắt đầu tiến trình cai nghiện. Đây chỉ là việc ngưng cung cấp “thức ăn” cho thần kinh và hệ tâm lý vì thức ăn nầy đã trở thành cơ chế quen thuộc. Nó gây ra trạng thái đau đớn và khó chịu. Hội chứng nầy tạo nên sự thèm khát ma túy. Họ tìm mọi cách, bất chấp hậu quả, kiếm bằng được ma túy để thỏa mãn cơn bức xúc. Cắt cơn tại nhà là việc làm vô ích.

4-    Sau thời gian cắt cơn 10 ngày dến 45 ngày, thể xác không còn đau đớn, nhường cho trạng thái nhẹ nhàng và cảm thấy hưng phấn, nhưng là sự hưng phấn giả tạo. Hệ thần kinh và tâm lý đang bị ức chế : thèm nhớ, bức xúc và tâm lý không bình thường. Không có sự kèm chế, tái nghiện là đương nhiên. Họ thường tìm mọi lý do để phá bỏ hợp đồng điều trị, làm khó khăn cho gia đình và nơi chữa bệnh.

5-    Phải chấp nhận điều trị lâu dài, ít nhất 6 tháng đến một hoặc hai năm tùy theo tính chất mỗi cá nhân. Việc tái nghiện năm ba lần là bình

6-    thường, đó là những cái “ngã” thử thách trong quá trình đi tới hồi phục.

7-    Vì hành vi dẫn đến thương tổn não. Điều chỉnh hành vi để không tiếp tục làm thương tổn não, đồng thời hành vi mới giúp cho não phục hồi cùng với thời gian. Qua kinh nghiệm, những cố gắng cuối cùng trước nổi thất vọng cuối cùng, thường hay đem lại kết quả.

Luận chứng khoa học trên đây thay thế cho những điều chưa hiểu biết và tạo nền tảng cho công việc điều trị ma túy. Thuốc chỉ có giá trị hổ trợ trong giai đoạn cắt cơn. Các loại thuốc thay thế hoặc mang tên chống tái nghiện, Methadone, Naltrexon…có giá trị tạm thời về mặt xã hội, đòi hỏi kèm theo một số biện pháp nghiêm ngặt mà thông thường người bệnh khó giữ được và nhất thiết phải có trị liệu tâm lý đi theo.

Hành vi dẫn đến căn bệnh làm tổn thương não. Thay đổi hành vi, chuyển hóa nhận thức, tạo thói quen mới thông qua điều trị tâm lý, trong một môi trường được cách ly các cám dỗ. Đó là phương thức điều trị đồng thời đang được áp dụng tại nhiều Quốc gia trên thế giới.